Vrijwilligerswerk verduurzamen: 3 tips (onderzoek)

Retentie: één van de belangrijkste marketing technieken in deze tijd en ook ontzettend relevant voor duurzaam vrijwilligerswerk. Want ervoor zorgen dat vrijwilligers terug willen blijven komen levert uiteindelijk veel meer resultaat (impact) van jouw inspanningen op dan steeds opnieuw vrijwilligers werven die zich eenmalig inzetten. Hoe bewust is jouw organisatie hiermee bezig? En merk je verschil hierin tussen jong en oud?

In dit artikel vat ik een recent onderzoek op het gebied van duurzaam vrijwilligerswerk management rondom jongeren samen. Er is hier nog niet veel onderzoek naar gedaan en ook dit onderzoek is beperkt (het is uitgevoerd bij een vrijwilligersorganisatie in het buitenland dus niet altijd generaliseerbaar naar alle maatschappelijke organisaties in Nederland). Vond je dit artikel interessant, nuttig of heb je aanvullingen vanuit je eigen ervaringen? Contact me dan even op LinkedIN, ben heel erg benieuwd naar jouw inzichten!

Het belang van duurzaamheid

Duurzaamheid is aan de orde van de dag: van zonnepaneel tot elektrisch rijden, van vegan food tot klimaatmars. Maar zuinig zijn op je resources is óók belangrijk voor een andere energievorm: onze vrijwilligersenergie. De interesse in en aantal uur dat men vrijwilligt lijkt namelijk af te nemen. En tegelijkertijd neemt de behoefte aan hulp toe, o.a. door demografische factoren en overheidsbeleid. Gelukkig bewijst o.a. ons platform en Young Impact (gisteren stonden we nog in een tjokvol Ahoy met 10.000 uitzinnige jongeren die stuk voor stuk hun talent voor de samenleving in hebben gezet) dat de ‘spark’ er bij heel veel mensen én jongeren nog steeds is. De uitdaging: hoe zorgen we er voor dat die vlam duurzaam blijft branden? Want het aanhouden van een vuurtje kost minder tijd en moeite dan het steeds opnieuw aanmaken. Of verwoordt in in marketing terminologie: retentie levert een hogere (S)ROI op dan werving.

Motivatie voor vrijwilligerswerk verschuift

Onlangs verscheen dit onderzoek naar de factoren rondom duurzaam inzetbaarheid van jonge vrijwilligers. Jongeren bleken vooral te starten met vrijwilligerswerk uit eigen belang. Hoppa, lekker eerlijk. Dat zit bij dit onderzoek wel snor. Alleen is het onderzoek verricht bij een vrijwilligersorganisatie in het buitenland en geeft het dus geen compleet generaliseerbaar beeld voor Nederland. Een voorbeeld van de genoemde ‘egoïstische’ motieven van jongeren om te gaan vrijwilligen:

• Persoonlijke groei
• Trainen van vaardigheden
• Zingeving
• Nieuwe ervaringen opdoen
• Werken aan je CV
• etc.

Na de eerste ervaringen met vrijwilligerswerk bleek de motivatie voor vrijwilligerswerk te verschuiven van eigen belang naar altruïstischer beweegredenen: positieve impact op een ander hebben bleek belangrijker geworden dan persoonlijke groei en ontwikkeling.

Van intentie naar actie

Interessant is dat hoewel de meeste jonge vrijwilligers positief oordeelden over vrijwilligerswerk in het algemeen, alléén diegenen met een positieve eerste ervaring vaker vrijwilligerswerk willen doen.

Wat daarnaast opviel is dat hoewel veel jongeren de intentie hadden om vaker te vrijwilligen, dat niet altijd lukte. Op de korte termijn waren geld- en tijdgebrek de grootste barrières maar ook het verwachtte (minimale) eigen belang speelde een rol. De verwachte impact bleek de belangrijkste motivator geworden, boven egoïstische motieven als ontwikkeling van vaardigheden of eigen verantwoordelijkheid en zeggenschap hebben. Opvallend: met impact werd door elke respondent het directe contact met mensen genoemd, het ‘echte helpen’ en geen zaken als natuur of milieu.

Vrijwilligerswerk designen

Hoe kunnen we de inzichten van dit onderzoek toepassen voor duurzaam vrijwilligersmanagement? De auteur geeft de volgende tips:

• Zorg voor een geweldige eerste vrijwilligerswerk ervaring. Dit is een absolute voorwaarde voor retentie. Belangrijkste factoren zijn zichtbare impact maken (het gevoel dat je echt iets kunt bijdragen) en ruimte om te leren (vaardigheden en verantwoordelijkheid mogen nemen). Sociale factoren zoals samen vrijwilligerswerk kunnen doen of er samen met anderen over reflecteren zijn ook belangrijk. En tenslotte is het handig om vooraf de verwachtingen goed te bespreken. Zo voorkom je teleurstelling achteraf.
• Vrijwilligers zijn geen ‘eigendom’ van je organisatie. De meeste jongeren in het onderzoek wilden nogmaals aan de slag als vrijwilliger echter wilde slechts één persoon bij dezelfde organisatie aan de slag. Vrijwilligers, zeker jongeren, zijn vaak nog zoekende in hun rol en identiteit als vrijwilliger. Wees dus voorbereid op de mogelijkheid dat het vlammetje dat jij aanwakkert, doorgegeven kan worden een andere organisatie. Gelukkig geldt dat andersom ook!
• De genoemde barrières tot vrijwilligerswerk in dit onderzoek zijn niet heel verrassend als je al wat langer in deze sector werkt. De oplossingen zijn dat dus ook niet: zorg ervoor dat (beginnen met) vrijwilligerswerk in jouw organisatie laagdrempelig is. Maak het flexibel (met bv een pooltje vrijwilligers), uitdagend (denk aan pro-bono vaardigheden) en gezellig (samen iets doen is leuker)!